Urodzona w Polsce Ela Goldman dziś mieszka i pracuje w Tel Awiwie. To artystka, rzeźbiarka i scenografka, której sztuka dotyka głębi żydowskiej kultury.
„Pogranicza” – ruchoma instalacja łącząca w sobie rzeźbę, muzykę i sztukę filmową, a zarazem doktorancka praca Eli Goldman – zainspirowana została linią, która oddziela teraźniejszość od przeszłości. W swojej pracy autorka obraca się w kręgu żydowskiej mistyki. O „Neve Dredelim”, jak nazywa swoje dzieło po hebrajsku, Ela mówi: „Zawsze inspirowało mnie ulotne pogranicze między przeszłością a teraźniejszością widziane z miejsca, w którym się w danym momencie znajdowałam. Moja praca jest też próbą ukazania wspólnego istnienia i przenikania odrębnych kultur i rzeczywistości, przebywania na granicy różnych światów, różnych miejsc w czasie i w przestrzeni”. O „Pograniczach” autorka mówi, że aktywują w niej swego rodzaju grę: z samą sobą, ze wspomnieniami i dotychczasowym doświadczeniem. “Czas przeszły z teraźniejszym istnieją jako jedna konstrukcja. Momentem granicznym jest poruszenie kompozycji, prowadzące do stopniowej zmiany w sposobie myślenia i odczuwania, zarówno przeze mnie jak i innych uczestników mojej instalacji” – opisuje Ela Goldman.
Inspiracją do powstania pracy stało się dla niej zetknięcie z dwoma różnymi światami. “Pierwszy to obraz mocno zakurzonych opowieści zasłyszanych w dzieciństwie. Pachniał pustynią, kurzem przewracanych stron opowieści biblijnych, rodzynkami, szabasowymi świecami i smutkiem za czymś, co odeszło. Drugi świat to wszystko to, co się wokół mnie dzieje. Oba światy naznaczone są cyklicznością mijających pór roku i świąt. Powtarzano mi za Koheletem, że „to, co było, jest tym, co będzie, a to, co się stało, jest tym, co znowu się stanie”.
Głównym bohaterem jej poszukiwań pogranicza między przeszłym a teraźniejszym jest dla Goldman drejdel – bączek służący do gry podczas Chanuki. “W to święto w miesiącu Kislew kręcono drejdlem „tam” (bowiem „wielki cud zdarzył się tam”), a teraz ja to robię, w tym samym czasie „tu”, w Izraelu („wielki cud zdarzył się tutaj”). Kręcąc bączkiem powtarzam dokładnie to, co robiono w przeszłości i to, co czynią kolejne, następujące po sobie pokolenia. W ten zaklęty, mistyczny sposób, dotknąć można przeszłości i przywrócić wspomnienia, nie ruszając się z teraźniejszości”.
Instalacja ma formę 3,5 minutowego filmu, a muzykę do niego skomponował wybitny polski muzyk i kompozytor, Mikołaj Trzaska. Można ją obejrzeć na stronie artystki pod adresem: www.elagoldman.eu/en/borderlands/video/
